-
1 актык чиккә кадәр
1) до (кра́йнего, после́днего) преде́ла; до кра́йней (после́дней) сте́пени (черты́, то́чки); вконе́ц ( измучиться); до после́днего2) до изнеможе́ния (шагать, работать)3) см. азаккача 3)-5) -
2 актык
1. прил.1) после́дний (год учёбы, рейс, поезд, шанс); оста́тки ( чего)актык мөмкинлек — после́дняя возмо́жность
актык көчеңне бирү — отда́ть после́дние си́лы; отда́ть оста́тки сил
2) после́дний, кра́йний ( срок)актык чара — после́дняя ме́ра
3) после́дний, после́днее; после́днее, что...; оста́тки ( чего)актык әйбердән мәхрүм калу — лиши́ться после́днего (после́дней ве́щи)
актык дәлиле — после́дний аргуме́нт; после́днее, что он мо́жет привести́ в (как) доказа́тельство
актык акчаны тотып бетерү — истра́тить оста́тки де́нег
4) после́дний, коне́чный (вагон поезда, пункт маршрута); концево́й5) заключи́тельныйактык сүз — заключи́тельное сло́во
актык этапта — на заключи́тельном эта́пе
6) в знач. сущ. актыгыа) после́днее, оста́тки; после́дки прост. (о продуктах, деньгах, запасе и т. п.); после́днее, что оста́лосьактыгын биреп бетерү — отда́ть после́днее, что оста́лось
бусы актыгы, бүтән юк — э́то оста́тки, бо́льше нет
б) коне́ц2. нареч.кичәнең актыгын көтү — дожида́ться конца́ ве́чера
в после́дний раз (сказать кому, предупредить кого, увидеть что, кого, встретиться с кем)актык керүең — в после́дний раз захо́дишь
актык тапкыр әйтәм — в после́дний раз говорю́
••актык исәптә — см. актык чиктә 1)
актык сүзләр белән сүгү — руга́ть после́дними слова́ми
актык патронга кадәр — до после́днего патро́на (отстреливаться, обороняться); до после́днего
актык тамчы канга кадәр — до после́днего (после́дней ка́пли кро́ви)
актык чиккә җитеп — см. актык чиккә кадәр 1)-2)
актык казык — после́дний ко́лышек (кол); после́днее
актык көнгәчә — до конца́ дней свои́х, до после́днего своего́ дня
актык күлмәк — после́дняя руба́шка
актык телем (сынык) — после́дний кусо́к ( хлеба)
актык чутта — см. актык чиктә 1)-3), 5)
актык ыштан — прост. после́дние штаны́; после́днее
актык юлга — см. соңгы юлга
- актык булсынактыкка кадәр (чаклы, тикле, хәтле) — см. азаккача
- актык бер тиен
- актык сулыш алу
- актык сулау
- актык сулышка кадәр
- актык сулуга кадәр
- актык сүз итеп
- актык мәртәбә
- актык тапкыр
- актык сулыш
- актык сулу
- актык сүз
- актык чик
- актык чиккә җитү
- актык чиккә кадәр
- актык чиктә
- актыкка калу -
3 ахыр
1. ахырысущ.1) коне́ц (июля, собрания); оконча́ ние (сезона, работы); фина́л (борьбы, соревнования, события)см. тж. азак 1), 2)ахырдан икенче — второ́й от конца́; предпосле́дний
эш ахырына килеп җитү — успе́ть к концу́ рабо́ты
ахырга калдыру — оста́вить на коне́ц
библиографияне китапның ахырына чыгару — вы́нести библиогра́фию на коне́ц кни́ги
бүлек ахырындагы искәрмәләр — примеча́ния в конце́ главы́
романның ахырын көтү — ждать оконча́ния рома́на
2. прил.; разг.; см. актык 1) - ахырга кадәрмай ахырларына (ахырларында) төгәлләрбез — заверши́м так (приме́рно, приблизи́тельно) к концу́ ма́я
- ахырга чаклы
- ахырга тикле
- ахырга хәтле
- ахыры булу
- ахырына кадәр
- ахырына чаклы
- ахырына тикле
- ахырына хәтле••ахырзаман баласы — всезна́ющий, о́чень ра́звитый; вундерки́нд
ахырзаманга кадәр — до сконча́ния ве́ка (ве́ку)
ахыр сулыш (сулу) — см. актык
ахыр сулышка кадәр — см. актык
ахыр чиктә — см. актык
ахыр чутта — см. актык
ахырга кадәр (чаклы, хәтле, тикле) җиткерү — см. ахырга җиткерү
ахырдан (санаганда,$ караганда) беренче — см. арттан караганда беренче
- ахыры заманахырына чыгу — см. азагына чыгу
- ахыр сүз
- ахырга җиткерү
- ахырына җиткерү -
4 ахыргы
прил.1) после́дний (день месяца, ряд в театре, страница книги, строчкa письма)см. тж. азаккы 1)2) после́дний, коне́чный (пункт маршрута, остановка трамвая); концево́йахыргы максат — коне́чная цель
ахыргы тизлек физ. — преде́льная ско́рость
поездның ахыргы вагоны — после́дний ваго́н по́езда
3) в знач. сущ. ахыргысы после́днеебусы -ахыргысы, башка юк — это - после́днее, бо́льше нет
••ахыргы исәптә — см. актык чиктә 1)
ахыргы сүз — см. ахыр сүз
ахыргы чик — см. актык чик
ахыргы чиктә (читтә) — см. актык чиктә 1), 2), 5)
ахыргысы булсын — что́бы (в) после́дний раз (бы́ло)
-
5 актыккы
прил.; см. актык 1)••актыккы (бер) тиен — см. актык
актыккы исәптә — см. актык чиктә 1)
актыккы сүз — см. актык сүз
актыккы чик — см. актык чик
актыккы чиктә — см. актык чиктә
актыккы юлга — см. соңгы юлга
-
6 соңгы
1. прил.1) в знач. после́днийкитапның соңгы бите — после́дняя страни́ца кни́ги
соңгы звонок — после́дний звоно́к
айның соңгы көне — после́дний день ме́сяца
иң соңгы — са́мый после́дний
соңгы теләк — после́днее жела́ние
соңгы көчен туплап — собра́в после́дние си́лы
2) после́дний, еди́нственный; еди́нственный оста́вшийсясоңгы патронына кадәр — до после́днего патро́на
соңгы таянычым — еди́нственная (моя́) опо́ра
3) после́дний, предсме́ртныйсоңгы сулышка кадәр — до после́днего дыха́ния
соңгы теләк — после́дняя (предсме́ртная) во́ля
4) после́дний, са́мый но́выйсоңгы мәгълүматларга караганда — су́дя по после́дним да́нным
соңгы мода буенча киенгән — оде́т по после́дней мо́де
фәннең соңгы сүзе — после́днее сло́во нау́ки
5) после́дний, предыду́щий, предше́ствующийсоңгы биш ел эчендә — в (за) после́дние пять лет
соңгы вакытта — за после́днее вре́мя
соңгы көннәрдә — в после́дние дни
соңгы килүендә — в после́дний свой прие́зд (прихо́д)
6) после́дний, коне́чныйсоңгы тукталыш — коне́чная остано́вка
7) заключи́тельныйсоңгы утырыш — заключи́тельное заседа́ние
соңгы сүзләре — его́ заключи́тельные слова́
8) после́дний, оконча́тельныйсоңгы вариант — после́дний ( окончательный) вариа́нт
соңгы бәя — оконча́тельная цена́
9) после́дний, вы́сший, кра́йнийсоңгы чара куллану — примени́ть кра́йнюю ме́ру
10) с.-х. по́зднийсоңгы культуралар — по́здние культу́ры
2. послелогсоңгы сортлар — по́здние сорта́
1) в словосочет. с исх. п. соотв. русским приставкам после-, по-сугыштан соңгы — послевое́нный
төштән соңгы — послеобе́денный
реформадан соңгы — порефо́рменный
октябрьдән соңгы — послеоктя́брьский
2) с местоимениями в исх. п. после́дующийшуннан соңгы эшләр — после́дующие дела́
бездән соңгы буыннар — после́дующие поколе́ния
•- соңгы тапкыр
- соңгы сүз
- соңгы хәбәрләр••соңгы бурыч — после́дний долг
соңгы җыр — лебеди́ная пе́сня
соңгы исәптә — на после́днем счету́
соңгы сәгать җитте; соңгы сәгать сукты — про́бил после́дний час
соңгы сулышын алу — испусти́ть дух; сде́лать после́дний вздох
соңгы тамчы канга кадәр — до после́дней ка́пли кро́ви
соңгы тамчыга кадәр; соңгы тамчысына кадәр — до после́дней ка́пли
соңгы тиененә кадәр — до после́дней копе́йки
соңгы чара — кра́йняя ме́ра
соңгы чик — кра́йность, после́дний преде́л, после́дняя черта́
- соңгы юлгасоңгы чиккә кадәр — до после́днего
См. также в других словарях:
җиткезү — 1. Нин. б. бер чиккә якынайту, шул чиккә кадәр сузу (озынча әйбернең бер башы тур.). Билгеле бер күләмгә тутыру. Нин. б. бер халәткә китерү, күңелсез хәлгә кую, авыр кичерешләргә тарыту үләр хәлгә җ. 2. Билгеле бер срокка сузу, бетерми саклап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиткерү — 1. Нин. б. бер чиккә якынайту, шул чиккә кадәр сузу (озынча әйбернең бер башы тур.). Билгеле бер күләмгә тутыру. Нин. б. бер халәткә китерү, күңелсез хәлгә кую, авыр кичерешләргә тарыту үләр хәлгә җ. 2. Билгеле бер срокка сузу, бетерми саклап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
беткәнче — 1. Ахыр чиккә кадәр, үлгәнче 2. күч. Тулысынча, бик нык, бөтен барлыгы белән б. бирелергә кирәк ул эшкә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитү — I. ф. 1. Нин. б. урынга яки берәр әйбер янына килү, аны белән тигезләнү. Әйбернең озынлыгы (яки киңлеге) берәр нәрсәгә кадәр сузылуны, башы, очы шул әйбер белән тигезләнүне аңлата 2. Хәрәкәттәге кеше яки әйбернең артыннан куып барып тоту яисә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирешү — I. 1. Берәр урынга яки чиккә килеп җитү. Билгеләнгән урынга барып җитү, тапшырылу (хат һ. б. ш. тур.) 2. Хәбәр, сүз гайбәт кем. б. билгеле булу, ишетелү 3. күч. Үзе теләгәнне зур тырышлык белән булдыру, куелган максатка җитү. Берәр өлкәдә билгеле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
максималь — с. Иң югары, иң зур (башкалар рәтендә) ; соңгы чиккә җиткерелгән. Киң күләмдә, тулысынча, мөмкин кадәр күбрәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
